Erkek çocukta yumurtanın torbada olmadığı durumlar: inmemiş testis

Erkek çocuklarda, yumurtanın yani testisin skrotum diye isimlendirdiğimiz torbada bulunmaması ya da henüz torba içine inmemiş olduğu durum, tıp dilinde “inmemiş testis” diye isimlendirilmektedir.

Bazen aileler, testisin zaman zaman torba içinde olmadığı yakınması ile de başvurabilirler. Bu gibi hallerde çocuk ile iyi bir iletişim kurduktan sonra, muayenenin yapılması, çocuk cerrahı ya da çocuk üroloğunun fizik muayeneyi birkaç kez ve birden fazla pozisyonda yinelenmesi gerekir.

Muayenede, testis torbaya rahatça indirilebiliyor ve bu konumda sebat ediyorsa, bu durum halk arasında “utangaç testis” ya da “mahçup testis” diye de bilinen duruma uyar. Bu durumda, genelde hiçbir cerrahi girişim ya da tedaviye gerek yoktur. Ancak çocuğun sonraki aylarda bir kaç kez de olsa izlenmesinde yarar olabilir.

Yumurta, muayene sırasında hiçbir konumda torbaya indirilemiyorsa, bu gerçek bir inmemiş testis durumudur. Testis eğer kasık bölgesinde ele geliyorsa, ”kasık kanalı içinde kalmış testis” tabiri kullanılır. Eğer testis hiç ele gelmiyorsa bu durumda iki olasılık akla gelir: a) Testis çeşitli nedenlerle doğuştan itibaren yoktur, b) Testis karın boşluğu içinde yerleşmiş ve aşağıya hiç inmemiştir. Testisin bebek doğduktan sonra, 3-6. aylara kadar inişine devam edebildiği gözlenmiştir. Bu nedenle 6-7 aydan sonra testis hala yerinde değilse cerrahi tedavi yapılması zorunludur. Bu gün için inmemiş testiste hormon tedavisi ile indirmek yöntemi artık gerilerde kalmıştır. Testis, hormon tedavisi ile başlangıçta bir miktar iner gibi görülürse de tedavi bitiminden 2-3 ay sonra tekrar eski konumuna gidebilmektedir. Üstelik hormon uygulamasının istenmeyen bazı yan etkileri de belirlenmiştir.

İnmemiş testis için cerrahi tedavi neden gerekmektedir?

Testisin üreme işlevinde etkili olabilecek spermleri üretebilmesi vücut ısısından daha düşük bir ortamda bulunmasına bağlıdır. Torbalar vücudumuza göre 2-3 derece daha düşük ısıda olduklarından, testisin torba içinde bulunması çok önemlidir. Genellikle, testisin 1.5 yıldan fazla bir süre yukarıda kalması, sperm fonksiyonunu bozmaktadır. Bu sorun testisin yukarıda kaldığı her yıl katlanarak artmaktadır. Bu nedenle genellikle testisin bir yaşı geçmeden ameliyatla indirilmesi gerekmektedir. Bu durum, ilerki yıllarda çocuk sahibi olmada sorun yaşanmaması açısından büyük önem taşır.
Yüksek konumda duran testisin, torbaya yapışık olmaması sebebiyle, kendi damar yapılarının etrafında dönerek, dolaşımının bozulması durumu büyük önem taşır. İnmemiş testislerde gözlenebilen bu durum testis torsiyonu diye bilinir. Bu komplikasyon oluştuğunda, acil cerrahi girişimle düzeltilme yapılmaz ise o testis kaybedilebilir. Testisin, yukarıda yerleşimi nedeniyle torbaya tesbitli olmaması, adeta serbest bir sarkaç konumunda olması, bu olayın gelişimini kolaylaştırmaktadır.
Testisin yüksek konumda kalması 20-30’lu yaşlarda testisten tümör çıkma riskini arttırmaktadır. Karın içinde kalan testis olgularında tümör gelişme oranı yaklaşık %5 dolaylarındadır. Bu risk, ileri yaşlarda gecikilerek yapılan cerrahi girişimler nedeniyle de (örneğin 6-7 yaş ve sonrası) bulunmaktadır.
Yüksekte olan bir testis, bir darbe anında, doğal korunma reflekslerimizin alanı dışında kalmaktadır. Bu nedenle de yaralanma olasılığı normaldekinden daha fazladır.
Bir testisi yerinde olmayan çocuk okul veya yuva ortamında, arkadaşlarınca eleştirildiğinde, ya da ilk kez cinsel birliktlik yaşadığı partneri tarafından sorgulandığında, psikolojik yıkıma uğrayabilmektedir.

Bu sayılan nedenlerden dolayı cerrahi tedavinin gecikilmeksizin yapılması gerekir.

Cerrahi tedavi ile ilgili olarak bilinmesi gerekenler

Cerrahi tedavinin 1 yaş sınırını geçmeden yapılması önerilmektedir. 1.5 yaşı geçmemesi büyük önem taşır
Ameliyat için bir çocuk üroloğu ya da çocuk cerrahı ile görüşülmelidir
Ameliyat öncesi çocuğun ateş, üst solunum yolu infeksiynu gibi bir sorunu olmaması gerekir
Ameliyat öncesi bir çocuk anestezisti çocuğu muayene etmeli, ameliyata engel bir dumunun olmadığı belirlenmelidir
Ameliyat genellikle kasık bölgesinden (bazı koşullarda torbanın dış tarafından) yapılan minik bir kesi ile gerçekleştirilir
Ameliyat süresi genellikle 1 saati geçmez
Ameliyat sonrası hastanede 2-3 saat kadar kalınır ve genelde aynı gün eve gidilebilir
Ameliyat sonrasında alt bezinin sık aralıklarla değişimi ve özellikle ilk iki gün, kaka ve çiş bulaşmaması konusunda özen gösterilmesi iyi olur

Yumurtanın ele gelmediği durumlarda testisin karın içinde yer alma olasılığı yüksek olduğundan laparoskopi denen girişim uygulanmalıdır.

Testisin karın içinde bulunup bulunmadığı, kesin bir şekilde, sadece laparoskopik olarak saptanabilir. Ultrason, bilgisayarlı tomografi, MR gibi görüntüleme yöntemleri bu konuda yetersiz kalmaktadır.

Laparoskopik girişim göbek içinden açılan minik bir kesiden, optik bir sistem yani teleskop denen, kalem çapındaki bir alet sokularak, genel anestezi koşulları altında gerçekleştirilir. Yumurtanın (testisin) karın içinde bulunduğu konum kasık kanalı ağızına yeterince yakın ise, testis aynı seansta torbaya indirilebilir. Ancak yerleşimin karın içinde çok yüksek konumda olması halinde testis ancak iki evreli olarak torbaya indirilebilir. Her iki girişim arasında 6-8 ay kadar bir süre olmalıdır. Laparoskopik girişimler sonrası hastanın 1 gece kadar hastanede kalması gerekmektedir.

Testisin yukarılardan torbaya indirilmesi ameliyatı “orşiopeksi” ya da “orkidopeksi” adı ile bilinir.

Bu ameliyatlar sonrasında çok nadiren de olsa yara infeksiyonu, testisin yeterince aşağı inmemesi, testisin boyutunda küçülme gibi sorunlar gözlenebilir. Bu tür girişimlerden sonra testisin gelişiminin izlenmesi açısından, özellikle ilk yıl içinde birkaç kontrol muayenesinin yapılması yararlıdır.